Hoe een event over taal en educatie honderden docenten inspireert

Door: Jens Middel De omgang met ChatGPT in het schrijfonderwijs. De inzet van mediatie om taal toegankelijk te maken. En de manier waarop het Rijksmuseum teksten maakt. Het kwam allemaal aan bod in de lezingen op ‘Taal in de praktijk’, het event dat ThiemeMeulenhoff op 18 april organiseerde. Honderden deelnemers, vooral taaldocenten, kwamen er speciaal voor naar ‘het Rijks’. En kregen na de lezingen exclusieve toegang tot de Eregalerij van dit museum.

“Het was echt fantastisch!”, zegt freelance NT2-docente Lishe Los terwijl ze met een glimlach de Eregalerij uitloopt. Ze is één van de eersten die zich hier na de lezingen naartoe haastte. De torenhoge zalen, met helemaal achterin De Nachtwacht, zijn deze avond speciaal gereserveerd voor de driehonderd ‘Taal in de praktijk’-deelnemers. “Maar toen ik hier binnenkwam, waren de meesten nog aan het borrelen”, zegt Lishe. “Hoe vaak maak je nou mee dat je bijna zonder mensen om je heen van deze schilderijen kunt genieten?”

Heel interessant Zoals veel deelnemers vindt Lishe de locatie van ‘Taal in de praktijk’ heel aansprekend. “Het Rijks!”, zegt ze. “Dat trok meteen mijn aandacht toen ik de aankondiging in mijn mailbox zag.” En naarmate ze verder las werd ze alleen maar enthousiaster. “De lezing over Artificial Intelligence leek me bijvoorbeeld erg interessant. Moet een tool als ChatGPT verboden worden? Of is het niet per se slecht voor taalonderwijs en kun je het ook zó inzetten dat het mensen vooruithelpt? Ik was heel benieuwd wat daarover gezegd zou worden.”

Dat Lishe in Amsterdam woont, maakt het event voor haar extra gemakkelijk om te bezoeken. Een voordeel dat niet alle driehonderd deelnemers hebben. Neem Harriët Kwekkeboom van hogeschool Saxion. Ook zij was enthousiast over de locatie en vooral benieuwd naar de ChatGPT-lezing. Maar ze moest wel drie uur reizen voor haar aanwezigheid. “Het is mazzel dat we toevallig een lesvrije week hebben”, vertelt ze. “Anders had ik hier niet kunnen zijn. En dan had ik echt iets gemist!”

Taal is essentieel Deelnemers als Lishe en Harriët stroomden vanaf 14:00 uur de ontvangsthal van het museum binnen. Vervolgens daalden ze één voor één af naar de receptieruimte naast het auditorium. Daar raakten ze al snel met elkaar in gesprek, terwijl de bediening koffie, thee en dienbladen vol cakejes aanbood. Iets voor 15:00 uur gingen de deuren van het auditorium open, vulde de zaal zich in rap tempo en verzorgden twee ThiemeMeulenhoff-medewerkers de aftrap van ‘Taal in de praktijk’.

Dagvoorzitter Milou Brouwen (Contentontwikkelaar VO talen) en Wendy de Vries (Portfoliomanager Talen) vertelden onder andere dat ‘Thieme’ en ‘het Rijks’ al bijna tien jaar educatieve partners zijn. Dat zij geloven in onderwijs waarvan leerlingen, studenten en cursisten de relevantie zien. En dat ze docenten graag ondersteunen om dit soort onderwijs te geven. Bijvoorbeeld door heel praktijkgericht lesmateriaal te ontwikkelen. En door een inspirerende bijeenkomst als deze te organiseren.

AI en mediatie De eerste lezing op het event (‘Van Vermeer tot ChatGPT: dilemma’s in het schrijfonderwijs’) kwam uit de koker van het Instituut voor Nederlands Taalonderwijs en Taaladvies (INTT) van de UvA. Samen met docenten Kas Hartman en Hannah Kousbroek belichtte INTT-directeur Folkert Kuiken het taalonderwijs in Nederland. Zijn er goede redenen om dit onderwijs te veranderen? Is Artificial Intelligence (AI) als ChatGPT ook zo’n reden? En in hoeverre zou die kunstmatige intelligentie kunnen bijdragen aan beter taalonderwijs?

Voor de tweede lezing (‘Maak taal toegankelijk met mediatie’) stapte Thomas Stam de spotlights in. De NT2-docent, -ontwikkelaar en docentopleider aan de VU richtte de aandacht op ‘mediatie’ in het taalonderwijs. Wat is dat precies? Waarom is het belangrijk? En waar moet een goede mediatieoefening aan voldoen? Thomas maakte het allemaal duidelijk in een vermakelijke én inhoudelijke interactieve sessie, waarin aanwezigen onder meer zelf zo’n oefening maakten.

Lagen van tekst ‘Taal brengt het Rijksmuseum tot leven’. Zo heette de laatste lezing, waarin Senior Educator Frederique van Reij uitlegde welke rol taal speelt in ‘haar’ museum. Hoe zaalteksten, tekstbordjes, ‘inzoomers’ en audiotours bijvoorbeeld diverse lagen van tekstuele informatie vormen. Hoe die lagen zorgen dat bezoekers snappen wat ze zien en het verhaal erachter ontdekken. En hoe heel verschillende schrijvers zich aan dezelfde richtlijnen proberen te houden, bijvoorbeeld qua lengte en context.

Na haar lezing overhandigde Frederique de microfoon aan Sander Daams, Hoofd Onderwijs van het Rijksmuseum. Die vertelde hoe het Rijksmuseum en ThiemeMeulenhoff samen mogelijkheden creëren om in én buiten school te leren over kunst en cultuur. Ook spoorde hij iedereen aan om na de naborrel de Eregalerij te bezoeken. Daar konden ze dan vragen stellen aan rondleiders. Over de kunst in de galerij, maar ook over de medewerking van die rondleiders aan de educatieve programma’s die het museum met ThiemeMeulenhoff ontwikkeld heeft.

Méér doen Voordat deelnemers de naborrel verlieten, de statige trappen opklommen en langs hoge glas-in-loodramen de Eregalerij betraden, dropten zij een papiertje met hun naam en e-mailadres in een grote glazen pot. Die stond bij de stands met informatie over ThiemeMeulenhoffs taalmethodes – van NT2+ tot DoorEngels en DoorNederlands. De volgende dag zouden er tien namen uit deze pot gevist worden; tien winnaars van een speciale Rijksmuseum-rondleiding met de hele klas.

Na het event is er volop enthousiasme over de lezingen. “Het verraste me hoe het museum met taal omgaat”, zegt Harriët bijvoorbeeld, voordat ze haar drie uur durende terugreis aanvat. “Ik had er nooit zo bij stilgestaan hoeveel hier over tekst wordt nagedacht.” Net als veel anderen voelt Harriët zich bovendien geprikkeld om verder na te denken over het gebruik van ChatGPT. “En ik vind het leuk om te beseffen dat ik al best vaak mediatie toepas. Maar ik voel me door dit event ook geïnspireerd om daar méér mee te doen!”

* * *

Kijk hier voor de samenvattingen van de lezingen. Wil je meer weten over de taalmethodes van ThiemeMeulenhoff, het educatieve partnerschap met het Rijksmuseum en toekomstige events? Neem contact op met onze accountmanagers!