De voordelen van zelf lesmateriaal arrangeren

Een lesmethode die precies aansluit bij de visie van jouw school, de leerbehoeften en interesses van je leerlingen én inspeelt op de nieuwste ontwikkelingen binnen jouw vakgebied. Onmogelijk? Niet als je je lesmateriaal zelf arrangeert, want dan heb jij de regie over wat je jouw studenten aanbiedt.

Lesmateriaal arrangeren betekent dat je als docent of team zélf een leertraject op maat samenstelt. In plaats van een methode van a tot z te volgen, kies en combineer je de onderdelen die passen bij de schoolvisie en jouw manier van lesgeven. Je kunt de methode aanvullen met open leermateriaal of eigen materiaal. Het lesmateriaal van ThiemeMeulenhoff bevat een arrangeertool. Daarmee stel je eenvoudig de inhoud en volgorde van je lesprogramma samen.

Zelf de volgorde bepalen

Scholen zetten de arrangeertool op uiteenlopende manieren in, ziet Monique Valkenberg, portfoliomanager Traject Zorg en Welzijn bij ThiemeMeulenhoff: “De ene school werkt thematisch, de andere vertrekt juist vanuit de praktijk of kiest een verkorte leerroute. Daarom bieden we door de modulaire opbouw van de lesmethode – naast een standaard leerroute – de mogelijkheid om het lesmateriaal zelf te arrangeren. Zo sluiten we aan bij al die verschillende onderwijsbehoeftes.” Zo’n modulaire lesmethode bestaat uit losse modules met een kop en een staart. Elke module start met een introductie en sluit af met een evaluatie en een toets. “Die structuur geeft opleiders de vrijheid en flexibiliteit om zelf te bepalen welke modules ze behandelen en in welke volgorde. Voor elke opleiding bieden we een overzichtelijk servicedocument waarin de inhoud en leerdoelen van de lesmethode gekoppeld aan de werkprocessen uit het kwalificatiedossier staan beschreven, zodat je eenvoudig een lesprogramma op maat kunt samenstellen. Daarnaast bieden we kant-en-klare arrangementen aan voor bijvoorbeeld mbo-certificaten.”

Opleidingen samenvoegen

Aanpasbaar, zelf arrangeerbaar lesmateriaal maakt het ook mogelijk om opleidingen (tijdelijk) samen te voegen. Dat gebeurt bijvoorbeeld wanneer er in een regio een tekort is aan studenten voor een bepaalde opleiding door dalende studentaantallen of dat roc’s studenten de mogelijkheid willen bieden een goede keuze te maken. Valkenberg ziet dat mbo-opleidingen in zulke situaties soms een gezamenlijk basisjaar ontwikkelen voor verschillende opleidingen: “Bijvoorbeeld bij de opleidingen Verzorgende (niveau 3) en Verpleegkundige (niveau 4). Het schooljaar start dan met één groep studenten die samen de basis van beide opleidingen volgt. Na verloop van tijd kiezen ze voor een van de twee richtingen.”

Aanpasbaar op elk moment

Het lesprogramma dat je samenstelt, kun je voor je studenten direct klaarzetten in je online leeromgeving. Ze zien dan precies welke theorie en opdrachten uit de lesmethode ze nodig hebben, inclusief links naar (eigen) projecten en opdrachten. Dat geeft studenten overzicht én eigenaarschap over hun leertraject. Voor docenten biedt het dashboard in de online leeromgeving inzicht in de voortgang en resultaten van de groep. Het programma is niet in beton gegoten, benadrukt Valkenberg: “Als je merkt dat leerlingen of studenten moeite hebben met een onderdeel, kun je extra uitleg of opdrachten toevoegen. En als ze iets al goed beheersen, kun je dat onderdeel overslaan.”

Aansluiten bij de beroepspraktijk

Zelf een lesprogramma samenstellen biedt ook kansen om beter aan te sluiten bij de beroepspraktijk. In Limburg bundelden twee roc’s en vier ziekenhuizen hun krachten om gezamenlijk de opleiding Verpleegkundige ziekenhuis vorm te geven. Deze structurele samenwerking begon negen jaar geleden, nadat ziekenhuizen bij onderwijsinstellingen VISTA college en Gilde Opleidingen aangaven dat studenten soms inhoudelijke kennis misten. Docent afdeling Zorg Melanie Dewitte geeft aan: “We zijn toen gaan onderzoeken waar dat aan lag en hoe we dat konden verbeteren.” De oplossing bleek te liggen in een nauwere samenwerking. Waar de roc’s hun onderwijsprogramma eerder zelfstandig ontwikkelden, gebeurt dat nu in overleg met de ziekenhuizen. Serena Nieman, opleidingsfunctionaris bij het Zuyderland-ziekenhuis bouwde mee aan deze samenwerking: “Wij gaven aan wat we misten in het vorige lesprogramma en waar we behoefte aan hadden.” Zo ontstond een helder overzicht van de kennis en vaardigheden die studenten per leerjaar moeten opdoen.

In twee dagdelen een nieuw lesprogramma

De volgende stap was het borgen van de leerlijn in het onderwijs. Melanie Dewitte ging op zoek naar een geschikte lesmethode daarvoor. “We werkten al met het lesmateriaal van ThiemeMeulenhoff, maar ontdekten dat je met de methode Traject Zorg het programma zelf kunt arrangeren. Dat was precies wat we nodig hadden.”

De opleiders kozen voor een arrangement met losse modules, waar op verzoek van het ziekenhuis onderdelen aan zijn toegevoegd, zoals een leerlijn over persoonlijke identiteit en ontwikkeling. Het servicedocument bij Traject Zorg gaf de opleiders snel inzicht in de inhoud en leerdoelen. “We zijn daar samen doorheen gegaan, per leerjaar, zodat we niets over het hoofd zouden zien,” vertelt Dewitte. “Zo konden we opdrachten en toetsen direct koppelen aan het kwalificatiedossier en laten aansluiten bij de examenstof. Het was eenvoudig in te richten: binnen twee dagdelen stond het nieuwe lesprogramma klaar.”

Studenten zien groeien

Inmiddels gebruikt de opleiding Verpleegkundige ziekenhuis het nieuwe lesprogramma drie jaar en heeft iedereen zijn draai gevonden. De korte lijnen tussen opleiding en beroepspraktijk bevallen goed, net als de flexibiliteit om het lesprogramma tussentijds bij te stellen. Al is de zelfstandigheid die studenten in het programma krijgen voor eerstejaars soms wel even wennen. “Om de drie weken hebben ze een coachingsgesprek,” vertelt Melanie de Witte. “Daarin stellen we vragen als: ‘Wat heb je geleerd in de afgelopen periode?’, ‘Waarin ben je gegroeid?’ en ‘Wat wil je verder ontwikkelen?’ In het begin vinden ze het lastig om die vragen te beantwoorden, maar op een gegeven moment wordt het vanzelfsprekend. Het is mooi om die persoonlijke groei te zien.” Serena Nieman: “Tijdens de stageperiode zetten we deze coachingsgesprekken voort met een tussen- en eindgesprek. Steeds meer studenten nemen daardoor echt de regie over hun leerproces.”