AI in het onderwijs

Met inzichten van Tom Koolen en Helen Huydecoper

AI als game changer in onderwijs en samenleving

AI ontwikkelt zich in een razendsnel tempo en is inmiddels niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Volgens AI-consultant Tom Koolen is dat niet zo vreemd. De opkomst van generatieve AI – technologie die je kunt aansturen met gewone taal – heeft ervoor gezorgd dat iedereen ermee kan werken. Dat maakt AI volgens hem een echte game changer. Tegelijkertijd bestaan er nog veel misverstanden. Veel mensen baseren hun beeld op oude, gratis AI-modellen, waardoor ze onderschatten wat de technologie inmiddels kan. “AI is geen vervanger van mensen,” zegt Tom. “Het is een aanvulling. Een partner die je werk kan versnellen en je denkproces kan versterken.”

AI biedt volgens Tom enorme kansen, bijvoorbeeld door analyses sneller te maken, creatieve processen te ondersteunen of ideeën uit te werken in een fractie van de tijd. Maar er zijn ook valkuilen. Wie niet weet hoe je AI goed inzet, loopt het risico fouten te maken of te afhankelijk te worden. Voor het onderwijs betekent dit dat AI-geletterdheid steeds belangrijker wordt. Niet omdat leerlingen alles zelf moeten kunnen, maar omdat ze moeten leren kritisch naar AI-uitkomsten te kijken. “Je begrijpt pas echt iets wanneer je het kunt uitleggen,” benadrukt Tom. Dat blijft volgens hem de basis van goed onderwijs.

De rol van de docent en hoe AI het leerproces kan versterken

Helen Huydecoper, businessmanager bij ThiemeMeulenhoff, ziet dat AI nu al een rol speelt in de klas. Docenten gebruiken AI om lessen voor te bereiden, uitleg op niveau te bieden of leerlingen extra oefening te geven. Maar AI moet volgens haar vooral worden gezien als ondersteuning. “In de klas gebeurt zoveel dat AI niet kan,” vertelt ze. “Het herkennen van twijfels, motivatie, lichaamstaal, sociale interactie. De rol van de docent blijft onmisbaar.”

Helen vertelt ook hoe ThiemeMeulenhoff zelf actief met AI werkt. Intern wordt geëxperimenteerd met nieuwe manieren om content toegankelijk te maken, zoals tools waarmee leerlingen ‘met hun boek kunnen praten’. Daarbij is didactische zorgvuldigheid leidend: de inhoud moet kloppen, aansluiten bij het niveau van de leerling en veilig gebruikt kunnen worden. Ook ontwikkelt ThiemeMeulenhoff AI-oplossingen zoals de Examenbundel-chatbot, waarmee leerlingen tijdens het oefenen uitleg krijgen zonder dat het antwoord direct wordt voorgeschoteld. “We zoeken continu naar manieren om AI in te zetten op een manier die leren verrijkt,” zegt Helen. “Dat doen we altijd met gevalideerde content en in nauwe samenwerking met het veld.”

AI opent volgens Helen nieuwe mogelijkheden voor leren. Waar een boek altijd lineair is, kan AI-content veel flexibeler aanbieden. Leerlingen kunnen door de stof heen navigeren op een manier die beter past bij hun niveau en behoefte. Dat maakt gepersonaliseerd leren realistischer dan ooit. Tegelijk vraagt het gebruik van AI om zorgvuldigheid: privacy, betrouwbaarheid en digitale geletterdheid blijven cruciaal.

De samenwerking tussen mens en technologie

De toekomst van AI in het onderwijs draait volgens beide experts om samenwerking tussen mens en technologie. AI kan processen versnellen, uitleg verduidelijken en leerlingen verder helpen. Maar het is de docent die richting geeft, interpreteert, begeleidt en betekenis toevoegt. AI verandert daarmee niet alleen de tools die we gebruiken, maar ook de vaardigheden die we nodig hebben. Het biedt nieuwe kansen, maar altijd naast en nooit in plaats van de mens.

AI verandert bovendien wat we belangrijk vinden in het leerproces. Nu AI steeds meer taken kan uitvoeren, verschuift de focus van het eindproduct naar begrip, onderbouwing en kritisch denken. Leerlingen moeten kunnen uitleggen waarom iets klopt, en docenten krijgen een steeds belangrijkere rol als leercoach. Tegelijkertijd vraagt deze ontwikkeling om betrouwbare, didactisch verantwoorde AI-toepassingen. Juist daar ligt de rol van ThiemeMeulenhoff: als kennispartner die scholen ondersteunt met gevalideerde content, praktische toepassingen en expertise in AI-geletterdheid. Zo helpen we onderwijsprofessionals om AI verantwoord en effectief in te zetten en blijft de focus liggen op wat écht telt: goed leren en lesgeven.